78 godina nakon deportacije kikindskih Jevreja u logore smrti

Dan sećanja, na više od 300 Jevreja, koji su u noći između 14 i 15 avgusta deportovani iz Kikinde u logore smrti obeležen je polaganjem venaca na spomenik na Jevrejskom groblju. Komemoraciji su prisustvovali članovi jevrejskih  zajednica, predstavnici grada Kikinde i članovi drugih organizacija i udruženja.

Sećanje na noć između 14 i 15 avgusta, 1941. godine kada je prema nalogu nemačke okupacione vlasti više od 300 Jevreja, stanovnika Kikinde okupljeno u Sinagogi, a nakon toga deportovano u logore smrti, ne sme nikada da se zaboravi, rekla je zamenica gradonačelnika Bosiljka Srdić:

-Deportacija kikindskih  Jevreja jedan je  od najstrašnijih događaja, koji su zadesili naš grad i slobodno mogu reći u gotovo  tri veka, koliko postoji. Mnoge jevrejske porodice su izgubljene u vihoru rata, a malo je njih preživelo da bi nam mogli pričati o strahotama i onom šta se desilo. Danas smo ovde radi sećanja na kikindske Jevreje i to sećanje je potsećanje nama, da je mir jedan od najviših ciljeva koji po svaku cenu moramo sačuvati i ostaviti drugim pokoljenjima.

Nakon polaganja venaca,  rabin je otpevao Kadiš-prastaru molitvu, koja ima mističnu snagu i povezuje generacije koje odlaze sa generacijama koje ostaju. Po jevrejskoj etici, ništa nije tako dragoceno kao ljudski život i treba učiniti sve da bi se sačuvao i produžio. Kako je navela predsednica Jevrejske opštine Kikinda, Nevena Knežević, kao i svake godine  svečano se obeležava 14. avgust:

-Mislimo da je jako bitno da se ove stvari ne zaborave. Jedini način da to obeležimo je da se ovako okupimo i da to obeležimo kako doliči.

Navršilo se 78 godina od kada su fašisti pohapsili sve Jevreje koje su zatekli u Kikindi i odveli ih u prihvatni logor u Novom Bečeju, odakle su nakon šest nedelja deporpovani u beogradske logore na „Sajmištu“ i „Banjici“ . Na stradanje pripadnika ovog naroda podsetio je istoričar Marko Milošev:

-330 Jevreja je deportovano, rat je preživelo svega 11. To je bilo sistematsko uništavanje Jevreja u toku Drugog svetskog rata i nacističkog, takozvanog “finalnog rešenja”. Čak i ovih 11 Jevreja, koji su preživali, većina se  iselila u Izrael. Nakon Drugog svetskog rata, oni su svoju imovinu morali da predaju državi i  to je na neki način pokazalo nespremnost države da se uhvati u koštac sa pitanjem Holokausta Jevreja u Jugoslaviji. Već do 1942. godine u Holokaustu je ubijeno preko 90% jevrejskog stanovništva u Banatu te je Banat tako, prema nemačkim podacima iz tog vremena, bio prva oblast u Evropi potpuno bez Jevreja.

Od 1939. do 1945. godine fašističa vojska je sistematski uništavala pripadnike ovog naroda u Evropi, kada je ih je pobijeno oko 6.000.000, od kojih su preko 1,5 miliona bila deca. Mali deo jevrejskog stanovništva u Kikindi uspeo je da sačuva svoje živote, te danas u Kikindi postoji mala, ali aktivna Jevrejska opština koja je obnovljena 15. juna 2003. godine. Jevrejska zajednica sada broji oko 40 aktivnih članova.